พระครูโพธาภิรัต (หลวงพ่อโต๊ะ)
อดีตเจ้าอาวาสวัดสองเขตสามัคคี ผู้เป็นศูนย์รวมใจของชาวบ้าน
เรียบเรียงโดย พระครูสุวรรณคณารักษ์
จากหนังสืออนุสรณ์ เนื่องในงานพระราชทานเพลิง พระครูโพธาภิรัตน์ 15 ธันวาคม 2516
         
     พระครูโพธาภิรัต (โต๊ะ ชินปุตฺโต) ชาติภูมิบ้านชีปะขาว ตำบลป่าพฤกษ์ อำเภอบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรีเกิดเมื่อ พ. ศ. 2427 บิดาชื่อนายจวง​ มารดาชื่อนางเผื่อน บุญศิริ เมื่อโตจนอายุครบบวช ทำการอุปสมบทที่วัดสำปะซิว ตำบลพิหารแดง อำเภอท่าพี่เลี้ยง จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อราว พ.ศ. 2444 หลวงพ่อโต๊ะจำพรรษาอยู่ที่วัดสำปะซิวเรื่อยมา จนกระทั่งได้ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดสำปะซิว
     หลวงพ่ออุปสมบทแล้วทำการศึกษาพระธรรมวินัย และเรียนมูลกัจจายน์ ตามวิธีการศึกษาสมัยโน้นจนมีความรู้แตกฉาน หากแต่หลวงพ่อมิได้ทำการสอบธรรมสนามหลวงในขณะนั้น แต่ต่อมาได้เรียนนักธรรมโทที่สำนักวัดสุวรรณภูมิ ในด้านวิปัสสนาธุระหลวงพ่อมีความเชี่ยวชาญมาก ในคราวที่หลวงพ่อแต้ม ปุญฺญสุวณฺโณ (พระครูประภัศธรรมาภรณ์) มาขอนิสัยเพื่ออุปสมบทเมื่อปี พ.ศ. 2455 หลวงพ่อโต๊ะเป็นพระอนุสาวนาจารย์ อุปสมบทเสร็จแล้วให้มาอยู่กุฏิเดียวกับหลวงพ่อ ความไม่สงบในจิตใจของหลวงพ่อแต้มมีเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว เพราะขณะเป็นฆราวาสประพฤติตนเป็นคนเกเร นักเลงหัวไม้ ชอบตีรันฟันแทง จากบ้านที่เคยอยู่จากอู่ที่เคยนอนตระเวนไปหลายจังหวัด บิดามารดาจับตัวเอามาอุปสมบท ฝากฝังให้หลวงพ่อโต๊ะเป็นผู้สั่งสอน
     จากความสามารถในวิปัสสนาธุระ หลวงพ่อโต๊ะใช้ทางด้านจิตวิทยาและความพากเพียร ดัดความประพฤติของหลวงพ่อแต้ม ซึ่งมีจิตใจแข็งกร้าวปานเหล็กค่อยๆอ่อนเป็นขี้ผึ้งด้วยการชักจูงต่างๆนานา เช่นพาเข้าไปในป่าช้าวัดสำปะซิวในเวลากลางคืน ซึ่งขณะนั้นสภาพของป่าช้าวัดสำปะซิวเป็นป่ารกดงดิบ พระจันทร์ส่องแสงกระจ่าง หลวงพ่อโต๊ะแนะให้หลวงพ่อแช่มเอากระดูกผีซึ่งกองยุคขาวโพลนท่ามกลางแสงจันทร์มานับดู แล้วค่อยๆเปลี่ยนเป็นแยกกองกระดูกเล็ก กลาง ใหญ่ ทำอยู่เช่นนั้นเป็นเวลานานจนจิตใจของหลวงพ่อแต้มเปลี่ยนไปจากหน้ามือเป็นหลังมือ ไม่เพียงเท่านั้น ยังช่วยสอนหนังสือให้กับหลวงพ่อแต้ม จนกระทั่งหลวงพ่อแต้มอ่านหนังสือได้คล่องแคล่วทั้งไทยและขอม และเป็นคนที่ดีได้ในที่สุด
จะเห็นได้ว่า หลวงพ่อโต๊ะเป็นบุคคลที่มีจิตวิทยาสูง มีความรู้ความสามารถผู้หนึ่งในด้านพระธรรมวินัยและวิปัสสนาธุระ ต่อมาหลวงพ่อได้ลาสิกขาเป็นเพศฆราวาส ครองเรือนอยู่กับภรรยาที่บ้านเหนือวัดสำปะซิว จนภรรยาตั้งครรภ์คลอดบุตรออกมาถึงแก่กรรม จากความไม่เที่ยงนี้เองทำให้หลวงพ่อโต๊ะหันหน้าเข้าสู่แสงธรรมของบวรพุทธศาสนาอีกเป็นรอบที่ 2 ณ วัดสุวรรณภูมิ (วัดใหม่) ตำบลท่าพี่เลี้ยง อำเภอท่าพี่เลี้ยง จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อปี พ.ศ. 2458 โดยมีพระครูสัทธานุสาลีเป็นพระอุปัชฌาย์ หลวงพ่อขาว เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระใบฎีกาเปลื้อง (หลวงพ่อเปลื้อง หรือพระราชสุพรรณนาภรณ์) เป็นพระอนุสาวนาจารย์ อุปสมบทแล้วจำพรรษาอยู่ที่วัดสุวรรณภูมิเรื่อยมา
     หลวงพ่อโต๊ะมีความนึกคิดสูง มองเห็นการณ์ไกลว่าการศึกษาเท่านั้นที่จะช่วยให้คนเป็นคนดี เป็นพลเมืองดีของชาติบ้านเมือง จึงพยายามอย่างยิ่งที่จะจัดตั้งโรงเรียนสอนพระธรรมวินัยขึ้น เรียกในสมัยนั้นว่าโรงเรียนนักธรรมจนกระทั่งหลวงพ่อโต๊ะได้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดสุวรรณภูมิ เนื่องด้วยพระอุปัชฌาย์และหลวงพ่อขาวถึงแก่การมรณภาพ ส่วนหลวงพ่อเปลื้องลาสิกขาบทครองเรือนอยู่ใต้วัดสุวรรณภูมิ ทำให้ความปรารถนาดั้งเดิมของหลวงพ่อโต๊ะหวนกลับมาอีกครั้ง จึงปรึกษาหารือกับพระเกลี้ยง กลิ่นคำหอม ว่าจังหวัดอื่นเขามีโรงเรียนพระธรรมวินัย จังหวัดสุพรรณบุรีก็น่าจะมีบ้าง จึงชวนกันไปที่วัดชายทุ่ง บ้านโคกหม้อ ตำบลท่าระหัด อำเภอท่าพี่เลี้ยง จังหวัดสุพรรณบุรีหารือกับหลวงตาคต ซึ่งถือธรรมยุติกนิกาย หลวงตาคดรับปากว่าจะช่วยเป็นธุระจัดการให้ และแล้วหลวงพ่อโต๊ะไปหาพระครูวิบูลศีลวัตร (หลวงพ่อยา) วัดลาดหอย เจ้าคณะอำเภอบางปลาม้า ซึ่งก็มีความประสงค์จะได้ครูสอนพระธรรมวินัยเช่นกัน
จากนั้นหลวงพ่อโต๊ะ หลวงตาคต และพระเกลี้ยง ได้แจวเรือไปยังวัดสัมปะทวน จังหวัดนครปฐม เรียนความประสงค์ให้พระครูสุทธิสุนทร กรรมการสงฆ์ระดับมณฑลทราบ ในราวเดือนมิถุนายน (เดือน 7) พ.ศ. 2463 จึงได้ครูมา 2 รูป คือ พระมหาสำเภา ป.ธ. 5 สอนที่วัดสุวรรณภูมิ และพระมหาเชย ป.ธ. 5 สอนที่วัดลาดหอย ครูทั้ง 2 รูปมาจากสำนักวัดมหาธาตุด้วยกันทั้งคู่ โดยหลวงพ่อเปลื้องซึ่งขณะนั้นลาสิกขาบทได้เอารถมาไปรับที่ท่าเรือบางปลาม้า  และจวนจะเข้าพรรษาปีนั้นหลวงพ่อเปลื้อง กลับเข้าอุปสมบทอีกครั้ง เนื่องด้วยภรรยาถึงแก่กรรม โดยหลวงพ่อโต๊ะเป็นคู่สวดให้ เมื่อได้ครูมาแล้วเริ่มตั้งโรงเรียนสอนพระธรรมวินัยขึ้น ในปีรุ่งขึ้น ปี พ.ศ. ๒๔๖๔ ได้ถือว่าเป็นโรงเรียนสอนพระธรรมวินัยแห่งแรกของจังหวัดสุพรรณบุรี
     หลวงพ่อโต๊ะได้มีสมณศักดิ์ที่ พระครูโพธาภิรัต เป็นเจ้าคณะอำเภอเมืองฯ และเป็นพระอุปัชฌายะ ย้ายจากวัดสุวรรณภูมิไปเป็นเจ้าอาวาสวัดป่าเลไลยก์ ตำบลรั้วใหญ่ อำเภอท่าพี่เลี้ยง จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อราว พ.ศ. 2480  จิตใจของหลวงพ่อโต๊ะ มุ่งในด้านการศึกษาชนิดฝังจิตฝังใจ ไปอยู่ไหนก็พยายามสร้างสถานศึกษา ไม่โรงเรียนพระธรรมวินัย ก็โรงเรียนประชาบาล เมื่อมาดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดป่าเลไลยก์ เริ่มทำการปรับปรุงสถานที่ปฏิสังขรณ์สิ่งต่างๆ ที่ชำรุดทรุดโทรมให้ดีขึ้น และดำริสร้างโรงเรียนประชาบาลเพื่อให้ลูกหลานชาวบ้านวัดป่าเลไลยก์ได้ร่ำเรียนศึกษา แต่เกิดไปขัดกับมติของชาวบ้าน ที่ไม่อยากจะให้มีโรงเรียนประชาบาล หลวงพ่อโต๊ะจึงขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ลาออกจากตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดป่าเลไลยก์ พร้อมกับลาออกจากตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอ ไปจำพรรษายังวัดในเขตจังหวัดสุพรรณบุรีหลายวัด แต่ไม่ทราบได้ว่าเป็นวัดไหนบ้าง
                ต่อมาหลวงพ่อโต๊ะได้ไปดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดลาดตาล ตำบลดอนมะสังข์ อำเภอเมืองจังหวัดสุพรรณบุรี ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นวัดสองเขตสามัคคี เพราะเหตุว่าเป็นวัดชายแดนระหว่างจังหวัดสุพรรณบุรีกับจังหวัดอ่างทองมีเพียงแม่น้ำหรือคลองเก่าๆ ขวางกั้นอยู่เท่านั้น การตั้งชื่อวัดดังกล่าวแล้วมีความหมายในทางจิตวิทยามาก ทำให้ชาวบ้านสองจังหวัดมีความสามัคคีรักใคร่กลมเกลียวกันดีโดยยึดวัดสองเขตสามัคคีเป็นที่พักใจ และยกหลวงพ่อโต๊ะเป็นที่ตั้ง
                อีกนั่นแหละเมื่อหลวงพ่อโต๊ะมาอยู่ที่วัดลาดตาล หลวงพ่อพยายามนักพยายามหนา ที่จะสร้างโรงเรียนประชาบาลขึ้นให้ได้ แต่แล้วก็สำเร็จสมประสงค์เมื่อปี พ.ศ. 2511 ในชีวิตของหลวงพ่อโต๊ะเป็นประธานในการสร้างพระอุโบสถ ไม่น้อยกว่า 10 แห่ง นับว่าหลวงพ่อบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์แก่บวรพุทธศาสนาและการศึกษาไม่น้อยทีเดียว
                หลวงพ่อโต๊ะได้สร้างสิ่งที่ระลึกไว้ เช่น เหรียญรูปหลวงพ่อโต วัดป่าเลไลยก์ เมื่อครั้งจำพรรษาอยู่ที่วัดป่าเลไลยก์ และปี พ.ศ. 2512 ทำบุญฉลองอายุ 90 ปี สร้างเหรียญเป็นรูปเสมาเนื้ออัลปาก้าขาว จำนวน 100 เหรียญ และสร้างรูปหล่อขนาดเล็กและใหญ่ จำนวน 1,000 องค์ หลวงพ่อโต๊ะมรณภาพเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายนปี พ.ศ. 2512 สิริอายุได้ 91 ปี

 

 

Tweet