ประเพณีสารทพวน(สลากภัต)

สารทพวน
พวนหรือชาวไทยพวน เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานเดิมอยู่ทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ในบริเวณเมืองซำเหนือ เมืองเชียงขวาง และเมืองพวนในประเทศลาว ต่อมาได้อพยพเข้ามาสู่ประเทศไทยด้วยเหตุหลายประการคือ หนีภัยสงคราม ถูกกวาดต้อนมาเป็นเชลย ถูกชักจูงเข้ามาด้วยความสมัครใจ พวนมีการอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในประเทศไทย 3 ครั้ง คือ  ครั้งที่ 1 ราวปี พ.ศ.2322 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระองค์ทรงโปรดฯ ให้สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกและเจ้าพระยาสุรสีห์ ยกทัพไปตีเมืองลาว แล้วนำชาวลาวมาด้วย ซึ่งน่าจะมีพวนในเมืองพวนปะปนมาด้วย  ครั้งที่ 2 ใน พ.ศ. 2335 เจ้านันทเสน ซึ่งเป็นเจ้าเมืองเวียงจันทน์ ได้นำพวนและโซ่งส่งมายังกรุงเทพฯ เพื่อเป็นเครื่องราชบรรณาการต่อกษัตริย์ไทย และครั้งที่ 3 ระหว่างปี พ.ศ. 2376 - 2378 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้เจ้าพระยาธรรมาธิบดีเป็นแม่ทัพไปตีเมืองต่าง ๆ ในลาว ที่ญวนเข้าครอง และได้นำพวนมากรุงเทพฯ ด้วย อย่างไรก็ตาม นอกจากการเข้ามาประเทศไทยด้วยเหตุผลทางสงครามแล้ว ยังมีพวนบางส่วนที่อพยพเข้ามาเพื่อแสวงหาแหล่งทำมาหากินด้วยปัจจุบันมีชาวไทยพวนตั้งรกรากอยู่ในพื้นที่หลายจังหวัดของภาคกลาง ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ชาวไทยพวนส่วนใหญ่นอกจากมีความเชื่อถือในเรื่องธรรมชาติและนับถือผีบรรพบุรุษของตนแล้ว ยังเป็นพุทธศาสนิกชนมีประเพณีสำคัญที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา คือประเพณีสารทพวน ซึ่งมีลักษณะเฉพาะของตัวเองตามแต่ละท้องถิ่น คล้ายกับเป็นการผสานระหว่างประเพณีบุญข้าวห่อหรือบุญข้าวประดับดิบ บุญข้าวสากของกลุ่มชาติพันธุ์ลาว และประเพณีสารทไทย
          ชาวไทยพวน ในอำเภอบางปลาม้าจังหวัดสุพรรณบุรี  จะเริ่มจัดบุญข้าวห่อในวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ถึงเดือน 10 จึงจะมีงานบุญ “ข้าวสะ” หรือข้าวสาก ลักษณะคล้ายกับสลากภัต คือนำกระจาดเครื่องไทยธรรมไปถวายพระ โดยไม่เลือกเจาะจงพระสงฆ์ที่จะเป็นผู้รับถวาย ทำสลากเขียนชื่อหรือหมายเลขไทยธรรมให้พระภิกษุจับเลือกว่าจะได้ของใคร พร้อมถวายภัตตาหารในถาด และภาชนะนั้นจะถวายให้แด่วัดไปด้วยเพื่อทำบุญต่อบรรพบุรุษ  ต่อมาภายหลังไปเปลี่ยนมาถวายกระบุงใส่ข้าวเปลือกแทน เพื่อให้วัดรวบรวมไปจำหน่ายเพื่อรายได้บำรุงวัด  ส่วนผู้ถวายจะได้รับผ้ายันต์กลับไปปิดที่ยุ้งฉาง เป็นเสมือนพรให้ได้ข้าวเปลือกเต็มยุ้งในรอบปีนั้น
โดยทำบุญกระจาด ใส่ข้าวของเครื่องใช้อุทิศให้กับบรรพบุรุษ เชื่อว่าความหมายของสิ่งของที่ถวายนั้นจะสะท้อนถึงการขอพรหรือความต้องการจากวิญญาณบรรพบุรุษ เช่น ถวายสมุดดินสอ สำหรับผู้ที่ต้องการความรู้หรือความฉลาดหลักแหลม ถวายกระจก หวี สำหรับที่ต้องการความสวยงาม โดยจะถวายพร้อมกับหมากพลู ดอกข้าวโพด และตกแต่งกระจาดด้วยพวงระย้า จากนั้นจะนำห่อข้าวไปวางไว้ตามท้องนา เพื่อบูชาแม่โพสพ และก่อนงานจะช่วยกันกวนกระยาสารทเพื่อไปทำบุญถวายพระภิกษุที่วัดในวันรุ่งขึ้น  เมื่อพิธีเสร็จจะนำอาหารจากการทำบุญมาแลกเปลี่ยนกันระหว่างครัวเรือน เพื่อสร้างความสัมพันธ์และสามัคคีกันภายในชุมชน
 
 

วันที่จัดงาน : 26 สิงหาคม พ.ศ. 2565 - 26 สิงหาคม พ.ศ. 2565

โดย : วัดดอนขาด

ที่อยู่ : ต.วัดโบสถ์ อ.บางปลาม้า จ.สุพรรณบุรี

จำนวนเข้าดู : 203

ปรับปรุงล่าสุด : 9 มีนาคม พ.ศ. 2565 00:36:12

ข้อมูลเมื่อ : 8 มีนาคม พ.ศ. 2565 19:46:12