วัดลานตากฟ้า   ตำบลลานตากฟ้า   อำเภอนครชัยศรี   จังหวัดนครปฐม
       Wat Lan Tak Fa   Lantakfa     Nakornchaisri    Nakhornprathom

ประวัติวัดลานตากฟ้า

   วัดลานตากฟ้า เป็นวัดเก่าแก่ ไม่ทราบประวัติความเป็นมาอย่างแน่ชัดว่าสร้างในยุคสมัยใด แต่เมื่อพิจารณาตามหลักฐานภายในวัดลานตากฟ้าที่ยังคงเหลืออยู่ ในปัจจุบันคือพระประธานในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปแกะสลักจากหินทรายแดง จากการพิจารณาตามพุทธลักษณะแล้วพบว่าน่าจะเป็นพระพุทธรูปแบบอู่ทอง ๓ ซึ่งพระพุทธรูปแบบอู่ทอง ๓ นี้ ได้รับอิทธิพลของศิลปะสมัยทวารวดี และอิทธิพลของศิลปะสมัยสุโขทัยปะปนกันอยู่ หากประมาณตามอายุและศิลปะแล้วน่าจะมีอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๒๐ (ประมาณปี พ.ศ. ๒๐๐๐ เป็นต้นมา) หรือเทียบได้กับสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น

   จากการสืบค้นตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ พบว่าพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ(ต้นฉบับสมุดข่อยไทย) มีเนื้อความบรรยายตั้งแต่การสถาปนากรุงเทพทวาราวดีศรีอยุธยา มหาดิลกภพนพรัตน์ ราชธานีบุรีรมย์ หรือ เรียกสั้นๆ ว่า กรุงศรีอยุธยา มาจนกระทั่งใกล้สิ้นสมัยของกรุงศรีอยุธยา ได้มีการกล่าวถึง บ้านลานตากฟ้า ไว้ในช่วงหนึ่งซึ่งมีใจความว่า “หลวงศรียศ” ซึ่งเป็นชาวบ้าน ลานตากฟ้า แขวงเมืองนครปฐม ได้เข้าร่วมกับสมเด็จพระชัยราชาธิราช ก่อการรัฐประหารสมเด็จพระรัษฎาธิราชกุมารในปี พ.ศ. ๒๐๗๗ และต่อมา หลวงศรียศ ได้ร่วมมือกับขุนนางอีก ๓ ท่านโค่นล้มอำนาจของขุนวรวงศาธิราชและท้าวศรีสุดาจันทร์จนสำเร็จ จากนั้นได้ทูลอัญเชิญพระเธียรราชา พระราชอนุชาต่างพระราชมารดาของสมเด็จพระชัยราชาธิราช แล้วสถาปนาขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ทรงพระนามว่า สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ครองแผ่นดินกรุงศรีอยุธยา” การกล่าวถึงหลวงศรียศและบ้านลานตากฟ้า ในพงศาวดารฉบับนี้ เป็นหลักฐานสำคัญทำให้ทราบได้ว่า บ้านลานตากฟ้า เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น และมีบันทึกไว้ในสมุดข่อยเป็นหลักฐาน อ้างอิงอย่างชัดเจน
บ้านลานตากฟ้า ถูกกล่าวถึงเป็นครั้งที่ ๒ ในเอกสารประวัติศาสตร์ คือ ในนิราศสุพรรณ ซึ่งสุนทรภู่ แต่งขึ้น เมื่อ  พ.ศ.๒๓๗๔ กล่าวถึงด่านสำคัญ หรือแดนด่าน เป็นด่านใหญ่จากช่องปากคลองโยงต่อกับแม่น้ำนครชัยศรี เป็นทางน้ำสัญจรของเรือสินค้าเพื่อเดินทางเข้าออกจากหัวเมืองฝั่งตะวันตกและกรุงเทพฯ ทำให้มีเรือจำนวนมาก ต้องหยุดที่จุดตั้งด่านมีตลาดและชุมชน และมีนายด่านเรียกว่า เจ้าตลาดปากคลอง เป็นผู้ตรวจตราและเรียกเก็บภาษีในสมัยนั้น 
   สุนทรภู่ ได้บันทึกถึงชุมชน “ลานตากฟ้า” ว่าเป็นชุมชนใหญ่  มีบ้านเรือน โรงร้านตั้งยาวตลอดคุ้งน้ำ สุนทรภู่ ให้ภาพชีวิตชาวบ้านในชุมชน ขณะกำลังตากปลาบนร้าน ซึ่งเขาเชื่อมโยงความหมายว่าเป็นที่มาของชื่อชุมชน อาจจะเรียกว่า ลานตากปลา ก็ได้ซึ่งนอกจากสะท้อนให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของแหล่งน้ำช่วงยุคนั้นที่มีทั้งปลาและผักน้ำ อย่าง ผักบุ้ง เต็มท้องทุ่ง ใช้เป็นอาหารได้แล้ว สุนทรภู่ ได้พรรณนาถึงบ้านลานตากฟ้า เป็นโคลง ๔ สุภาพ ในนิราศสุพรรณ ไว้ดังนี้
                                ออกแควแม่น้ำปาก             คลองโยง
                         แดนด่านบ้านเรือนโรง                เรียดคุ้ง
                         ชื่อลานตากฟ้าโถง                     ทุ่งรอบ  ขอบแฮ
                         เย็นย่ำน้ำค้างฟุ้ง                        ฟากฟ้าสากลฯ
                        ชาวบ้านร้านเรือกตั้ง                    ตากปลา
                        แต่ปากว่าตากฟ้า                        เฟื่องฟุ้ง
                        กว้างขวางทร่างวัดวา                  ไว้ช่อง  คลองแฮ
                        ริมฝั่งพรั่งผักบุ้ง                          ยอดแย้มแซมไสว 
   นอกจากนี้ สุนทรภู่ ยังได้แต่งนิราศพระประธมใน พ.ศ. ๒๓๗๕ โดยกล่าวถึงการเดินทางไปนมัสการองค์พระปฐมเจดีย์โดยการเดินทางผ่านคลองโยงทางเรือแล้วออกแม่น้ำนครชัยศรีเพื่อไปนมัสการองค์พระปฐมเจดีย์โดยผ่านย่าน ลานตากฟ้า ในขณะที่ผ่าน บ้านลานตากฟ้า ได้แต่งกลอน เป็นกลอน ๘ มีใจความสำคัญไว้ดังนี้
                        จะออกช่องคลองโยงเห็นโรงบ้าน            เขาเรียกลานตากฟ้าค่อยพาชื่น
                        โอ้แผ่นฟ้ามาตากถึงภาคพื้น                       น่าจะยืนหยิบเดือนได้เหมือนใจ
                        เจ้าหนูน้อยพลอยว่าฟ้าตกน้ำ                      ใครช่างดำยกฟ้าขึ้นมาได้
                        แม้นแดนดินสิ้นฟ้าสุราลัย                          จะเปล่าใจจริงจริงทั้งหญิงชาย
   บ้านลานตากฟ้า ยังถูกกล่าวถึงจากเรื่องเล่าของชาวบ้านปากต่อปากอีกว่า ครั้งอดีตบริเวณนี้ยังไม่มีถนน ประชาชนใช้เรือในการเดินทาง สัญจรติดต่อค้าขาย วันหนึ่งเกิดอุบัติเหตุเรือล่มที่หน้าวัด ชาวบ้านช่วยผู้ประสบเหตุแล้วนำข้าวของและเสื้อผ้าขึ้นตากที่ลานวัด ซึ่งมีสิ่งของและเสื้อผ้าจำนวนมาก ชาวบ้านจึงเรียกขานว่า ลานตากผ้า เมื่อกาลเวลาผ่านไป  จึงเพี้ยนไปเป็น ลานตากฟ้า
    แม้จะมีข้อสันนิษฐานของสุนทรภู่ และเรื่องเล่าของชาวบ้าน ว่า ชื่อบ้านลานตากฟ้า อาจจะผิดเพี้ยนมาจากคำว่า ลานตากปลาบ้าง ลานตากผ้าบ้าง แต่ก็มิได้มีเอกสารหรือหลักฐานใดๆเลย ที่จะสมเหตุผลหรือพิสูจน์ให้เห็นเป็นประจักษ์ได้ว่าเป็นเช่นนั้น แต่หลักฐานเก่าแก่ที่สุดคือพงศาวดารฉบับพันจันทนุมาศ กลับกล่าวถึงชื่อ “บ้านลานตากฟ้า” ไว้อย่างชัดเจนที่สุด ดังนั้นจึงน่าจะสรุปได้ว่า ชื่อ “บ้านลานตากฟ้า” เป็นชื่อดั้งเดิมของวัดและชุมชนนี้มาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว มิได้เกิดจากความผิดเพี้ยนแต่อย่างใดเลย
    จากการศึกษาพุทธลักษณะของพระพุทธรูปเก่าบนฐานชุกชีในอุโบสถวัดลานตากฟ้า ซึ่งมีอายุราวประมาณพุทธศตวรรษที่  ๒๐ จากหลักฐานในพระราชพงศาวดารที่กล่าวถึงบ้านลานตากฟ้าว่ามีมาแต่สมัยพระชัยราชาธิราช ประมาณปี พ.ศ. ๒๐๐๐ เศษ และจากการกล่าวถึงบ้านลานตากฟ้าของสุนทรภู่ ในการแต่งนิราศพระประธมและนิราศสุพรรณ จึงพอจะสรุปได้ว่า วัดลานตากฟ้า เป็นวัดเก่าแก่ที่สร้างมาพร้อมๆกับชุมชน บ้านลานตากฟ้า มีอายุราว ๕๐๐ - ๖๐๐ ปีแล้ว

    ปัจจุบันวัดลานตากฟ้า ตั้งอยู่เลขที่ ๔๑ บ้านลานตากฟ้า ตำบลลานตากฟ้า  อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม สังกัดคณะสงฆ์ มหานิกาย
ที่ดินที่ตั้งวัดลานตากฟ้ามีเนื้อที่      ๓๘  ไร่          ๒    งาน         ๖๘      ตารางวา

อาณาเขต  ของวัดลานตากฟ้า ในปัจจุบัน
                                  ทิศเหนือจรดคลองโยง
                                    ทิศใต้จรดที่ดินเอกชน
                                    ทิศตะวันออกจรดถนนชลประทาน
                                    ทิศตะวันตกจรดแม่น้ำนครชัยศรี
วัดลานตากฟ้า ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาครั้งแรกไม่ทราบแน่ชัด ครั้งปัจจุบัน เมื่อ ๕ ฯ ๑๐  ตรงกับ วันพฤหัสบดีที่  ๒  กันยายน  พ.ศ. ๒๔๙๗  โดยมีเขตสีมา โดยความกว้าง ๔๐ เมตร โดยความยาว ๖๐ เมตร

ประวัติเจ้าอาวาสวัดลานตากฟ้า

   เมื่อกล่าวถึงวัดลานตากฟ้า ตำบลลานตากฟ้า อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ซึ่งตามประวัตินั้นเป็นวัดเก่าแก่มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๒๐ หรือประมาณกรุงศรีอยุธยาตอนต้น ย่อมจะเป็นวัดซึ่งมีอดีตเจ้าอาวาสหรือรักษาการเจ้าอาวาส ปกครองวัดสืบต่อกันมาจำนวนหลายรูป แต่อาจจะเป็นเพราะมิได้มีการจดบันทึกไว้หลักฐาน จึงทำให้ไม่ทราบแน่ชัดว่ามีเจ้าอาวาสนามว่าอะไรบ้างและมีจำนวนมากน้อยเพียงใด แต่เท่าที่สืบค้น สอบถามจากผู้เฒ่าผู้แก่และเจ้าอาวาสในลำดับต่อๆมา พบว่ามีรายนามเจ้าอาวาสซึ่งได้ปกครองวัดลานตากฟ้า มาแล้ว ที่มีปรากฏแน่ชัดตามลำดับดังนี้
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๑        พระอาจารย์โต   มีบันทึกไว้ว่าได้เป็นเจ้าอาวาสแต่ไม่ทราบฉายาและประวัติที่แน่ชัด ว่าเป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่ปี พ.ศ.ใด ถึง พ.ศ.ใด
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๒        พระอาจารย์จุ้ย    มีบันทึกไว้ว่าได้เป็นเจ้าอาวาสแต่ไม่ทราบฉายาและประวัติที่แน่ชัด ว่าเป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่ปี พ.ศ.ใด ถึง พ.ศ.ใด
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๓        พระอาจารย์ไป๋    มีบันทึกไว้ว่าเป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๔๕๔ –  ๒๔๕๖ ไม่ทราบฉายาและประวัติอื่นๆที่ชัดเจน
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๔        พระอธิการบุญมา    จนฺทสุวณฺโณ    ( บุญมา  สมเชื้อเวียง )  เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๔๕๖ –  ๒๔๙๓
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๕        พระมหาฟัก (สุกฺกธมฺโม) กรรณวัฒน์ เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๔๙๓ –  ๒๕๐๘
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๖        พระอาจารย์ส่ง (อนาลโย ) นามสมจิตร  เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๕๑๐ –  ๒๕๑๓
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๗       พระอธิการสุรพล  (อุพฺภโต ) โปษยวัติ   เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๕๑๓ –  ๒๕๑๕
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๘        พระครูประโชติธรรมมาภรณ์  ( สังวาลย์  โชติธมฺโม )จันทร์คงวงษ์  เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๕๑๕ –  ๒๕๔๒
   เจ้าอาวาสรูปที่          ๙        พระครูปฐมกิตติวรรณ  ( กิตติ   กิตฺติวณฺโณ ) นิลสว่าง  เป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่  พ.ศ. ๒๕๔๓ –  ปัจจุบัน

 ประวัติ พระพุทธโสภณ พระประธานในอุโบสถวัดลานตากฟ้า

   ตามประวัติแล้ววัดลานตากฟ้าเป็นวัดเก่าแก่สร้างมาแต่สมัยต้นกรุงศรีอยุธยา มีพระประธานในอุโบสถเป็นพระพุทธรูปสมัยอยุธยา  เป็นพระพุทธรูปศิลปะอู่ทอง ซึ่งพระพุทธรูปศิลปะอู่ทองนั้นสามารถแบ่งได้เป็น ๓ ลักษณะดังนี้
   พระพุทธรูปอู่ทอง ๑ ได้รับอิทธิพลจากศิลปะของทวารวดี และขอมปะปนอยู่ร่วมกัน ได้แก่ พระพุทธรูปที่มีพระพักตร์เป็นแบบพื้นเมือง คือ ที่มีพระพักตร์ สี่เหลี่ยม ขมวดพระเกศาเล็ก พระรัศมีเป็นตุ่มเล็กๆ ชายสังฆาฏิเป็นแผ่นใหญ่ปลายตัดแบบตัดตรง
   พระพุทธรูปอู่ทอง ๒ ได้รับอิทธิพลจากศิลปะของขอมชัดเจนที่สุด ลักษณะที่สำคัญได้แก่ พระพักตร์สี่เหลี่ยม สีพระพักตร์ถมึงทึง ขมวด พระเกศาเล็ก มีไรพระศก (แนวที่ปรากฏอยู่ระหว่างพระนลาฏและขมวดพระเกศา) พระรัศมีเป็นเปลว ชายสังฆาฏิเป็นแผ่นใหญ่ปลาย แบบตัดตรง นิยมทำพระพุทธรูปที่มีพระชงฆ์เป็นสันที่เรียกว่า “ พระแข้งคม ” ประทับนั่งเหนือฐานที่เว้าเป็นร่อง
   พระพุทธรูปอู่ทอง  ๓ ได้รับอิทธิพลจากศิลปะของสุโขทัย ลักษณะโดยรวมคล้ายกับอู่ทอง ๒ คือ มีไรพระศก พระชงฆ์เป็นสันที่เรียกว่า “ พระแข้งคม ” ประทับนั่งเหนือฐานที่เว้าเป็นร่อง แต่จะมีเปลวพระรัศมีสูงมากกว่ายุคอื่นๆ เป็นพิเศษ
   พระพุทธโสภณ  พระประธานในอุโบสถวัดลานตากฟ้า เป็นพระพุทธรูปแกะสลักจากหินทรายแดง พุทธลักษณะงดงาม พระพักตร์เรียว พระสังฆาฏิเป็นแบบเขี้ยวตะขาบ คล้ายกับศิลปะสุโขทัย พุทธลักษณะเช่นนี้จึงมีลักษณะเข้ากับศิลปะอู่ทอง ๓ ซึ่งมีอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๒๐ พระพุทธรูปลักษณะเช่นนี้พบจำนวนมากในจังหวัดราชบุรี อาจเพราะมีพระพักตร์ที่งดงาม จึงได้รับการถวายพระนามว่า พระพุทธโสภณ เพราะคำว่าโสภณหมายถึง ความงดงาม
   พระพุทธโสภณ ประดิษฐานเป็นพระประธานในอุโบสถหลังเดิม ซึ่งอุโบสถหลังเดิมนั้นมีลักษณะเป็นทรงเรือสำเภา ตามความเชื่อในสมัยกรุงศรีอยุธยา อุโบสถเป็นที่นำพากุลบุตรทั้งหลายก้าวข้ามไปสู่พระนิพพานโดยการลงเรือเพื่อจะข้ามท้องน้ำอันกว้างใหญ่คือห้วงกิเลสตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนาที่ชื่อว่า โอฆะ แปลว่า ห้วงน้ำ คือ กิเลส มี ๔ ประการ คือ
   ๑.       กาโมฆะ          โอฆะ คือ กาม
   ๒.       ภโวฆะ            โอฆะ คือ ภพ
   ๓.       ทิฏโฐฆะ          โอฆะ คือ ทิฐิ
   ๔.       อวิชโชฆะ        โอฆะ คือ อวิชชา
               โอฆะ หมายถึง ห้วงน้ำแห่งการเวียนว่ายตายเกิด หรือหมายถึงกิเลสอันเปรียบเหมือนกระแสน้ำที่ท่วมใจสัตว์โลก หากข้ามโอฆะ ห้วงน้ำแห่งสังสารวัฏได้ ก็ไม่ต้องกลับมาเวียนว่ายตายเกิดในห้วงน้ำนี้อีก เพราะได้ข้ามไปสู่ฝั่ง คือ พระนิพพานได้แล้ว  รูปแบบของอุโบสถสมัยกรุงศรีอยุธยาจึงนิยมสร้างให้มีลักษณะคล้ายเรือสำเภาเป็นเพราะความเชื่อว่าจะนำไปสู่พระนิพพานได้
   พระพุทธโสภณ เป็นพระพุทธรูปแกะจากหินทรายแดง มีขนาดค่อนข้างใหญ่คือมีขนาดหน้าตัก ๑๐๙ เซนติเมตร ความสูงขององค์พระ ๑๕๐   เซนติเมตร เมื่ออุโบสถเก่าชำรุดทรุดโทรลง เจ้าอาวาสวัดลานตากฟ้าในขณะนั้นจึงดำริให้มีการสร้างอุโบสถหลังใหม่ขึ้น และได้อัญเชิญพระพุทธโสภณ จากอุโบสถเก่ามายังอุโบสถใหม่ แต่ด้วยเหตุที่องค์พระมีอายุเก่าแก่มาก จึงมีบางส่วนที่เกิดความชำรุดไป เช่น พระหัตถ์และพระรัศมีจึงมีการบูรณะซ่อมแซมเรื่อยมา จนกระทั่งในปี พ.ศ. ๒๕๕๘ ได้มีการซ่อมแซมครั้งใหญ่อีกครั้ง เนื่องจากพบว่าเกิดการชำรุดเสียหายของพระอุระและพระหัตถ์ การบูรณะซ่อมแซมครั้งนี้มีช่างผู้เชี่ยวชาญจากกรมศิลปากรและบุคลากรจากช่างทองหลวงเป็นผู้ดูแลบูรณะซ่อมแซม มีการลงรักปิดทองคำแท้จนงดงามเหลืองอร่ามทั้งองค์
   เมื่อวันที่  ๒๙  มีนาคม  พ.ศ.  ๒๕๕๘ มีการฉลองสมโภชพระพุทธโสภณและยกพระเศวตฉัตรขึ้นกางกั้นเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาด้วย พระพุทธโสภณพระประธานภายในอุโบสถวัดลานตากฟ้า เป็นที่เลื่อมใสศรัทธาแก่สาธุชนทั้งหลาย จึงได้มาสักการบูชากราบไหว้ ขอพร เป็นประจำ เมื่อได้ขอพรแล้วได้สมปรารถนา ก็มักจะนำ ไข่ต้ม ขนมจีน น้ำยาใส่หาบมาถวาย หรือนำละครรำ มาถวาย ณ อุโบสถวัดลานตากฟ้า ซึ่งทางวัดลานตากฟ้า ก็จะจัดให้มีงานนมัสการปิดทองในวันพระขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๓ ของทุกๆปี

 

เอกสารเกี่ยวกับวัด 1 : ประวัติวัดลานตากฟ้า (53.9 kb)

เอกสารเกี่ยวกับวัด 2 : ประวัติพระประธานในอุโบสถ (34.76 kb)

เอกสารเกี่ยวกับวัด 3 : ประวัติเจ้าอาวาส (45.48 kb)

Google Map Link
กดดู