พื้นที่  :  ๓๖ ไร่

    วัดหนองหว้า เริ่มก่อตั้งเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๐ โดย หลวงพ่อคง (ไม่ทราบฉายา) โดยครั้งแรกมีเพียงกุฎีที่สร้างด้วยไม้เพียง ๑ หลัง และมีเจ้าคณะอำเภอโนนสูงในสมัยนั้น (ไม่ปรากฏชื่อ) เป็นผู้ให้ความอุปถัมภ์ฝ่ายสงฆ์ ทางด้านฆราวาสมีผู้นำที่สำคัญ คือ
    ๑.นายแก้ว (ไม่ทราบนามสกุล)
    ๒.นายเกิด ไม้กลาง
    ๓.ขุนเดช ไพวรรณ์
    ๔.นายป้อม มั่นกลาง

    ในปี พ.ศ. ๒๔๔๐ ทางราชการได้รวบรวมท้องที่ตำบลโนนสูง ตำบลใหม่ ตำบลบิง ตำบลจันอัด ตำบลด่านคล้า (เป็นที่ตั้งวัดหนองหว้า) ตำบลโตนด ตำบลขามเฒ่า ตำบลขามสะแกแสง (ปัจจุบันตั้งเป็นอำเภอขามสะแกแสง) ตำบลโนนวัด ตำบลเสลา ตำบลทองหลาง รวม ๑๑ ตำบล ตั้งเป็นอำเภอ เรียกว่า   อำเภอกลาง
    การที่เรียกชื่ออำเภอนี้ว่าอำเภอกลางนั้น เนื่อง จากตั้งอยู่ระหว่างอำเภอเมืองนครราชสีมา(อำเภอใน) กับอำเภอบัวใหญ่(อำเภอนอก) ส่วนอำเภอคงนั้นเดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอบัวใหญ่ ดังนั้น จะเห็นว่าชาวอำเภอโนนสูงหรืออำเภอกลางดั้งเดิมจะใช้ชื่อสกุลลงท้ายด้วย “กลาง” เป็นส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของชาวโคราชที่ชื่อสกุลจะสามารถบ่งชี้ที่มาของอำเภอได้
    เมื่อประมาณปีพ.ศ.๒๔๕๐- ๒๔๕๙ สมัยพระยากำธรพายัพทิศ (ดิษฐ์ โสฬส) เป็นนายอำเภอ ได้พิจารณาเห็นว่าอำเภอตั้งอยู่บริเวณวัดร้างมาก่อน จึงได้เปลี่ยนชื่อให้เหมาะสมกับสภาพของที่ตั้งและใช้ชื่อว่า อำเภอโนนวัด
    ต่อ มาเมื่อ ปี พ.ศ.๒๔๘๗ กระทรวงมหาดไทยได้ปรับปรุงเขต อำเภอ ตำบลและ หมู่บ้านใหม่ นายชม วัลลิภากร ซึ่งดำรงตำแหน่งนายอำเภอขณะนั้นขอโอนท้องที่ตำบลทองหลางไปขึ้นกับอำเภอท่า ช้าง ส่วนหนึ่ง อำเภอเมืองนครราชสีมาอีกส่วนหนึ่ง  และยุบตำบลเสลากับตำบลโนนวัดรวมเป็นตำบลพลสงคราม พร้อมทั้งได้เปลี่ยนชื่ออำเภอเดิมเสียใหม่ จากอำเภอโนนวัด เป็นอำเภอโนนสูง เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพท้องที่ซึ่งเป็นที่ราบสูงหรือโนนสูง และใช้ชื่อนี้มาจนถึงปัจจุบัน
    พ.ศ.๒๔๔๙ สร้างศาลาการเปรียญหลังแรกของวัดหนองหว้า  โดยการนำของ พระอาจารย์คง เสร็จเป็นที่เรียบร้อย (ปัจจุบันได้ถูกรื้อถอนและสร้างใหม่แล้ว..)
    พ. ศ. (ไม่ปรากฏชัด) เริ่มโครงการสร้างอุโบสถหลังแรกของวัดหนองหว้า โดยมี พระครูวิสุทธิพรต เป็นผู้นำก่อสร้างในครั้งนั้น และได้ใช้ประโยชน์จากอุโบสถหลังนี้มาเป็นเวลานานนับ ๘๐ ปี เป็นที่สงฆ์ได้ทำสังฆกรรมร่วมกัน เช่น ฟังพระปาฎิโมกข์, อุปสมบท, ปริวาสกรรม, งานกฐิน, เป็นต้น และได้รับการทำนุบำรุงรักษามาเป็นอย่างดี (ปัจจุบันถูกรื้อถอนและสร้างใหม่แล้ว)


การเปลี่ยนแปลงของวัด
    วัดหนองหว้า เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสมัยเจ้าอาวาสรูปที่ ๖ คือ พระบุญส่ง  วิสารโท (ปัจจุบันคือ พระครูวิสารวรกิจ) : ได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดหนองหว้าเมื่อ พ.ศ.๒๕๑๒
    เมื่อ ท่านมาเป็นเจ้าอาวาสวัดหนองหว้า มีการพัฒนาวัดหลายด้าน ทั้งด้านการศึกษาและด้านถาวรวัตถุ ด้านการศึกษานั้นมีการส่งเสริมและส่งพระภิกษุสามเณรที่เรียนดีไปศึกษาต่อยัง สถานที่ต่างๆ จนได้เป็นพระมหาเปรียญหลายรูป เช่น
    พระมหาเจียม  ชยมงฺคโล (ปธ.๙ วัดเบญจมบพิตร)
    พระมหาสนิท  (ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดเสมียนนารี บางเขน กรุงเทพฯ)
    ฯลฯ

    ด้าน วัตถุนั้น มีการชักชวนและนำในการก่อสร้างสิ่งที่เห็นว่าสำคัญต่อวัดหลายอย่างด้วยกัน และมีหลายท่านที่ให้ความอุปถัมภ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งญาติโยมชาววัดหนองหว้า มีส่วนในการช่วยมากมาย โดยการนำกฐิน ผ้าป่ามาทอดถวาย และมีบางท่านมาช่วยในงานประจำปี จึงทำให้วัดหนองหว้าเจริญทั้งด้านวัตถุและบุคลากร

    พ.ศ.๒๕๑๗
    วันพฤหัสบดี ที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ ขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๔ วางศิลาฤกษ์ก่อสร้างกุฏิหลังใหญ่ ๒ ชั้น ทรงไทย ๑๒x๔๐ เมตร สำเร็จด้วยปูนทั้งหลัง ชั้นล่างขัดหินอ่อน เป็นที่สวดมนต์ทำวัตรเช้า-เย็นของพระภิกษุ/สามเณร อีกส่วนหนึ่งแบ่งเป็นสำนักงานเจ้าคณะอำเภอโนนสูง มีห้องนอนและห้องน้ำในตัว ชั้นที่ ๒ พื้นชั้นบนปูด้วยไม้ เป็นที่พักของพระภิกษุ/สามเณรจำนวน ๒๑ ห้อง

    พ.ศ.๒๕๓๔
    วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ วางศิลาฤกษ์ก่อสร้างศาลาการเปรียญ ๓ ชั้น ใต้ดิน ๑ ชั้น ๑๒x๔๐ เมตร ชั้นใต้ดินเป็นที่เก็บเก้าอี้ที่ใช้ในการสอบนักธรรมและธรรมศึกษาในเดือนพฤศจิกายนของทุกปี รวมทั้งโต๊ะเก้าอี้อื่นๆ
    ชั้นที่ ๑ เป็นที่บำเพ็ญกุศลและเป็นที่ประชุมงานทั้งของคณะสงฆ์และทางราชการ อีกทั้งยังเป็นที่อบรมศีลธรรมของนักเรียนประจำอำเภอโนนสูง
    ชั้น ที่ ๒ เป็นที่เรียนของพระภิกษุและนักเรียนชั้นตรี โท เอก ของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวัดอาทิตย์ รวมถึงศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนประจำตำบลด่านคล้า
    ชั้นที่ ๓ เป็นที่พัก มีห้องน้ำในตัว

    พ.ศ.๒๕๓๖
    นางทองมี ดร.มังกร-ดร.ประภา ภักดิ์โพธิ์ พร้อมบุตรธิดาและญาติๆ สร้างเจดีย์หอระฆัง บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ

    พ.ศ. ๒๕๔๒
    วัน ศุกร์ ที่ ๑ มกราคม ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๒ ปีเถาะ โดยการนำของพระครูวิสารวรกิจ ร่วมกับอุบาสก-อุบาสิกาชาววัดหนองหว้า วางศิลาฤกษ์อุโบสถหลังใหม่ ปัจจุบันสำเร็จเป็นที่เรียบร้อย
    ผูกสีมาฝังลูกนิมิต วันที่ ๗ มกราคม พ.ศ.๒๕๕๐


ถาวรวัตถุ
    ๑.อุโบสถ
    ๒.กุฏีสงฆ์
    ๓.ศาลาการเปรียญ
    ๔.เมรุ
    ๕.ห้องสมุด

 
เจ้าอาวาส
    ลำดับเจ้าอาวาส  : เริ่มแรกจนถึงปัจจุบัน มีดังนี้
        ๑. พระอาจารย์มุด
        ๒. พระอาจารย์คง
        ๓. พระอาจารย์ฮวด
        ๔. พระอาจารย์อินทร์
        ๕. พระอาจารย์ออด
        ๖. พระครูวิสารวรกิจ (บุญส่ง วิสารโท)


ผู้นำทำสิ่งแรกในวัดนี้
    นายแก้ว             :  นำสร้างวัดคนแรก
    พระอาจารย์มุด     :  เจ้าอาวาสรูปแรก
    พระครูวิสารวรกิจ (บุญส่ง วิสารโท)  :  เปิดการสอนพระปริยัติธรรมรูปแรก


พระภิกษุ/สามเณร
    ปัจจุบัน (พ.ศ.๒๕๕๔) วัดหนองหว้ามีพระภิกษุประจำวัด ๒๐ รูป สามเณร - รูป ดังนี้ (เดือน มิถุนายน)
            ๑. พระครูวิสารวารกิจ        เจ้าคณะอำเภอโนนสูง / เจ้าอาวาสวัดหนองหว้า
                    - น.ธ.เอก, พธ.บ. (พระพุทธศาสนา),  MA. บริหารการศึกษา
                    - พระอุปัชฌาย์
            ๒. พระครรชิต  อภิปญฺโญ         ฝ่ายซ่อมบำรุง
                    - น.ธ.ตรี
            ๓. พระสหัส  ปิติสาโร               เลขานุการเจ้าคณะอำเภอโนนสูง / ครูสอนพระปริยัติธรรม
                    - น.ธ.เอก, BA. [Buddhist M.]
            ๔. พระสมุห์เสนาะ  อนาลโย      เลขานุการเจ้าคณะตำบลด่านคล้า/ครูสอนพระปริยัติธรรม/แผนกกิจกรรม
            ๕. พระสมเทียม  สจฺจวโร          ครูสอนพระปริยัติธรรม
            ๖. พระเขียน  กนฺตสาโร            ฝ่ายปรับปรุงทัศนียภาพ
            ๗. พระสุพิสิษฐ์  ผาสุกาโม
            ๘. พระเด่นชัย  สุภาจาโร          ฝ่ายครุและลหุภัณฑ์
            ๙. พระชม  จิตฺปญฺโญ
            ๑๐. พระบัวลอง  วรปญฺโญ
            ๑๑. พระวิสา  ธมฺมจารี

พื้นที่  :  ๓๖ ไร่

    วัดหนองหว้า เริ่มก่อตั้งเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๐ โดย หลวงพ่อคง (ไม่ทราบฉายา) โดยครั้งแรกมีเพียงกุฎีที่สร้างด้วยไม้เพียง ๑ หลัง และมีเจ้าคณะอำเภอโนนสูงในสมัยนั้น (ไม่ปรากฏชื่อ) เป็นผู้ให้ความอุปถัมภ์ฝ่ายสงฆ์ ทางด้านฆราวาสมีผู้นำที่สำคัญ คือ
    ๑.นายแก้ว (ไม่ทราบนามสกุล)
    ๒.นายเกิด ไม้กลาง
    ๓.ขุนเดช ไพวรรณ์
    ๔.นายป้อม มั่นกลาง

    ในปี พ.ศ. ๒๔๔๐ ทางราชการได้รวบรวมท้องที่ตำบลโนนสูง ตำบลใหม่ ตำบลบิง ตำบลจันอัด ตำบลด่านคล้า (เป็นที่ตั้งวัดหนองหว้า) ตำบลโตนด ตำบลขามเฒ่า ตำบลขามสะแกแสง (ปัจจุบันตั้งเป็นอำเภอขามสะแกแสง) ตำบลโนนวัด ตำบลเสลา ตำบลทองหลาง รวม ๑๑ ตำบล ตั้งเป็นอำเภอ เรียกว่า   อำเภอกลาง
    การที่เรียกชื่ออำเภอนี้ว่าอำเภอกลางนั้น เนื่อง จากตั้งอยู่ระหว่างอำเภอเมืองนครราชสีมา(อำเภอใน) กับอำเภอบัวใหญ่(อำเภอนอก) ส่วนอำเภอคงนั้นเดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอบัวใหญ่ ดังนั้น จะเห็นว่าชาวอำเภอโนนสูงหรืออำเภอกลางดั้งเดิมจะใช้ชื่อสกุลลงท้ายด้วย “กลาง” เป็นส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของชาวโคราชที่ชื่อสกุลจะสามารถบ่งชี้ที่มาของอำเภอได้
    เมื่อประมาณปีพ.ศ.๒๔๕๐- ๒๔๕๙ สมัยพระยากำธรพายัพทิศ (ดิษฐ์ โสฬส) เป็นนายอำเภอ ได้พิจารณาเห็นว่าอำเภอตั้งอยู่บริเวณวัดร้างมาก่อน จึงได้เปลี่ยนชื่อให้เหมาะสมกับสภาพของที่ตั้งและใช้ชื่อว่า อำเภอโนนวัด
    ต่อ มาเมื่อ ปี พ.ศ.๒๔๘๗ กระทรวงมหาดไทยได้ปรับปรุงเขต อำเภอ ตำบลและ หมู่บ้านใหม่ นายชม วัลลิภากร ซึ่งดำรงตำแหน่งนายอำเภอขณะนั้นขอโอนท้องที่ตำบลทองหลางไปขึ้นกับอำเภอท่า ช้าง ส่วนหนึ่ง อำเภอเมืองนครราชสีมาอีกส่วนหนึ่ง  และยุบตำบลเสลากับตำบลโนนวัดรวมเป็นตำบลพลสงคราม พร้อมทั้งได้เปลี่ยนชื่ออำเภอเดิมเสียใหม่ จากอำเภอโนนวัด เป็นอำเภอโนนสูง เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพท้องที่ซึ่งเป็นที่ราบสูงหรือโนนสูง และใช้ชื่อนี้มาจนถึงปัจจุบัน
    พ.ศ.๒๔๔๙ สร้างศาลาการเปรียญหลังแรกของวัดหนองหว้า  โดยการนำของ พระอาจารย์คง เสร็จเป็นที่เรียบร้อย (ปัจจุบันได้ถูกรื้อถอนและสร้างใหม่แล้ว..)
    พ. ศ. (ไม่ปรากฏชัด) เริ่มโครงการสร้างอุโบสถหลังแรกของวัดหนองหว้า โดยมี พระครูวิสุทธิพรต เป็นผู้นำก่อสร้างในครั้งนั้น และได้ใช้ประโยชน์จากอุโบสถหลังนี้มาเป็นเวลานานนับ ๘๐ ปี เป็นที่สงฆ์ได้ทำสังฆกรรมร่วมกัน เช่น ฟังพระปาฎิโมกข์, อุปสมบท, ปริวาสกรรม, งานกฐิน, เป็นต้น และได้รับการทำนุบำรุงรักษามาเป็นอย่างดี (ปัจจุบันถูกรื้อถอนและสร้างใหม่แล้ว)


การเปลี่ยนแปลงของวัด
    วัดหนองหว้า เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสมัยเจ้าอาวาสรูปที่ ๖ คือ พระบุญส่ง  วิสารโท (ปัจจุบันคือ พระครูวิสารวรกิจ) : ได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดหนองหว้าเมื่อ พ.ศ.๒๕๑๒
    เมื่อ ท่านมาเป็นเจ้าอาวาสวัดหนองหว้า มีการพัฒนาวัดหลายด้าน ทั้งด้านการศึกษาและด้านถาวรวัตถุ ด้านการศึกษานั้นมีการส่งเสริมและส่งพระภิกษุสามเณรที่เรียนดีไปศึกษาต่อยัง สถานที่ต่างๆ จนได้เป็นพระมหาเปรียญหลายรูป เช่น
    พระมหาเจียม  ชยมงฺคโล (ปธ.๙ วัดเบญจมบพิตร)
    พระมหาสนิท  (ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดเสมียนนารี บางเขน กรุงเทพฯ)
    ฯลฯ

    ด้าน วัตถุนั้น มีการชักชวนและนำในการก่อสร้างสิ่งที่เห็นว่าสำคัญต่อวัดหลายอย่างด้วยกัน และมีหลายท่านที่ให้ความอุปถัมภ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งญาติโยมชาววัดหนองหว้า มีส่วนในการช่วยมากมาย โดยการนำกฐิน ผ้าป่ามาทอดถวาย และมีบางท่านมาช่วยในงานประจำปี จึงทำให้วัดหนองหว้าเจริญทั้งด้านวัตถุและบุคลากร

    พ.ศ.๒๕๑๗
    วันพฤหัสบดี ที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ ขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๔ วางศิลาฤกษ์ก่อสร้างกุฏิหลังใหญ่ ๒ ชั้น ทรงไทย ๑๒x๔๐ เมตร สำเร็จด้วยปูนทั้งหลัง ชั้นล่างขัดหินอ่อน เป็นที่สวดมนต์ทำวัตรเช้า-เย็นของพระภิกษุ/สามเณร อีกส่วนหนึ่งแบ่งเป็นสำนักงานเจ้าคณะอำเภอโนนสูง มีห้องนอนและห้องน้ำในตัว ชั้นที่ ๒ พื้นชั้นบนปูด้วยไม้ เป็นที่พักของพระภิกษุ/สามเณรจำนวน ๒๑ ห้อง

    พ.ศ.๒๕๓๔
    วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ วางศิลาฤกษ์ก่อสร้างศาลาการเปรียญ ๓ ชั้น ใต้ดิน ๑ ชั้น ๑๒x๔๐ เมตร ชั้นใต้ดินเป็นที่เก็บเก้าอี้ที่ใช้ในการสอบนักธรรมและธรรมศึกษาในเดือนพฤศจิกายนของทุกปี รวมทั้งโต๊ะเก้าอี้อื่นๆ
    ชั้นที่ ๑ เป็นที่บำเพ็ญกุศลและเป็นที่ประชุมงานทั้งของคณะสงฆ์และทางราชการ อีกทั้งยังเป็นที่อบรมศีลธรรมของนักเรียนประจำอำเภอโนนสูง
    ชั้น ที่ ๒ เป็นที่เรียนของพระภิกษุและนักเรียนชั้นตรี โท เอก ของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวัดอาทิตย์ รวมถึงศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนประจำตำบลด่านคล้า
    ชั้นที่ ๓ เป็นที่พัก มีห้องน้ำในตัว

    พ.ศ.๒๕๓๖
    นางทองมี ดร.มังกร-ดร.ประภา ภักดิ์โพธิ์ พร้อมบุตรธิดาและญาติๆ สร้างเจดีย์หอระฆัง บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ

    พ.ศ. ๒๕๔๒
    วัน ศุกร์ ที่ ๑ มกราคม ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๒ ปีเถาะ โดยการนำของพระครูวิสารวรกิจ ร่วมกับอุบาสก-อุบาสิกาชาววัดหนองหว้า วางศิลาฤกษ์อุโบสถหลังใหม่ ปัจจุบันสำเร็จเป็นที่เรียบร้อย
    ผูกสีมาฝังลูกนิมิต วันที่ ๗ มกราคม พ.ศ.๒๕๕๐


ถาวรวัตถุ
    ๑.อุโบสถ
    ๒.กุฏีสงฆ์
    ๓.ศาลาการเปรียญ
    ๔.เมรุ
    ๕.ห้องสมุด

 
เจ้าอาวาส
    ลำดับเจ้าอาวาส  : เริ่มแรกจนถึงปัจจุบัน มีดังนี้
        ๑. พระอาจารย์มุด
        ๒. พระอาจารย์คง
        ๓. พระอาจารย์ฮวด
        ๔. พระอาจารย์อินทร์
        ๕. พระอาจารย์ออด
        ๖. พระครูวิสารวรกิจ (บุญส่ง วิสารโท)


ผู้นำทำสิ่งแรกในวัดนี้
    นายแก้ว &nbs